Sztućce, talerze i szkło, czyli jak nakryć stół i serwować dania, by przestrzegać savoir-vivre

Savoir-vivre to zbiór zasad, które od wieków istnieją w różnych kulturach. Warto je znać, by nie zastanawiać się nad prawidłowym usadzeniem gości, ułożeniem sztućców czy kolejnością serwowania potraw. Choć samo określenie savoir-vivre (tzw. „sztuka życia”) pochodzi z języka francuskiego, historia etykiety przy stole sięga już czasów starożytnych. Pierwszy zbiór zasad obowiązujących przy stole pojawił się w Polsce w XV wieku.

Savoir-vivre (z fr. savoir – wiedzieć, vivre – żyć) to nic innego jak znajomość dobrych obyczajów, obowiązujących zarówno przy stole, jak i w innych dziedzinach życia. Mogą dotyczyć zachowania w towarzystwie, doboru ubioru adekwatnego do sytuacji etc. Oczywiście są one różne w zależności od regionu świata i kultury w nim dominującej. Zasady savoir-vivre przy stole związane są m.in. z poprawnym nakryciem stołu, a także właściwym sposobem jedzenia czy picia. Nie są to jednak zasady oczywiste, bowiem zmieniały się one znacząco na przestrzeni lat. Przykładowo, w XIX w. przy stołach – nie tylko w domach, ale i w lokalach publicznych – popularne były tzw. spluwaczki, pozwalające w nieco „elegantszej” formie pozbywać się nadmiaru śliny. Do dnia dzisiejszego wiele z tych zasad uległo zmianie– od obowiązujących zachowań przy stole aż po sposób jego nakrycia.

Zasady nakrywania stołu

Jeśli jesteśmy gospodarzami uroczystego przyjęcia, warto zapoznać się z kilkoma zasadami, dzięki którym okażemy naszym gościom szacunek i wykażemy się znajomością etykiety towarzyskiej. Kluczowy jest oczywiście efekt wizualny, dlatego warto zadbać o elegancką zastawę i odpowiedni obrus.

Porcelanowa zastawa jest wyjątkowo szlachetna – podnosi rangę każdej uroczystości i zapewnia wyjątkowe wrażenia estetyczne. Przygotowując więc przyjęcie, sięgnij po zestaw z porcelany, który zawiera wszystkie niezbędne elementy nakrycia, takie jak: komplet talerzy do każdego posiłku, półmisek, sosjerkę czy wazę.

Kolekcja MariaPaula Promise

Gdy posiadamy już skompletowaną zastawę, należy wiedzieć, jak ją ułożyć. Talerze kładziemy na sobie od największego do najmniejszego, zgodnie z kolejnością serwowanych dań. Na dole więc powinien znaleźć się największy talerz płaski (w odstępie około 1 centymetra od krawędzi stołu), na górze zaś – talerz głęboki. Jeśli chodzi o naczynia do napojów – szklanki i kieliszki– zgodnie z savoir-vivre powinny znajdować się nad prawym górnym rogiem talerza. Gdy podajemy osobno szklanki na wodę oraz kieliszki na wino, również układamy je od najmniejszego do największego, w linii skośnej.

Jak układać sztućce? Podobnie jak talerze, zgodnie z kolejnością używania, zaczynając od zewnętrznej strony: widelce po lewej stronie, zaś noże (bliżej talerza) i łyżki po prawej. Pamiętaj, że ostrze noża musi być skierowane do talerza. Sztućce deserowe, takie jak łyżeczka czy widelczyk, kładziemy nad talerzem, wzdłuż jego górnej linii – w pozycji horyzontalnej.

Ostatnim elementem są serwetki. Po której stronie powinna znajdować się serwetka? Czysta, złożona serwetka powinna być elegancko ułożona po lewej stronie talerza. Zdarza się, że niektórzy umieszczają serwetkę w szklance lub na talerzu. Serwetka użyta po skończonym posiłku, powinna zostać odłożona po prawej stronie nakrycia.

Pamiętaj, by liczbę elementów zastawy dopasować do liczby gości.

Kolekcja MariaPaula Klasyka Ecru

Zasady serwowania dań

Podczas serwowania dań bardzo istotna jest kolejność. Serwis ma bowiem swój określony porządek. Zasada ta dotyczy również wydawania dań poszczególnym osobom – zgodnie z savoir-vivre starsi mają pierwszeństwo przed młodszymi, a kobiety przez mężczyznami. Przyjęło się, że potrawy podaje się z lewej strony gościa, a brudne talerze zabierane są ze strony prawej.

Istnieje kilka rodzajów serwisów, charakteryzujących się określonymi zasadami – angielski, francuski oraz niemiecki. Funkcjonują one jednak w zależności od charakteru lokalu czy też restauracji. W przypadku domowych uroczystości z pewnością należy zadbać o właściwy dobór naczyń do dania:

• głęboki talerz do zup lub bulionówka do rosołu lub zupy podawanej w formie kremu
• duży płaski talerz na danie główne,
• mniejszy płaski talerz traktowany jest jako sałatkowy, ale może też być talerzem przeznaczonym do spożycia przystawek.

Kolejność dań nie jest przypadkowa – jeżeli chcemy, by przyjęcie było kompletne, należy trzymać się poniższych zasad:

• Przystawki serwowane są zawsze na początku. W przypadku różnych rodzajów przystawek, najpierw podajemy te zimne, a później ciepłe.
• Zupa powinna być wydana zaraz po przystawkach. Najlepiej, by miała formę kremu lub by był to rosół. Zupę podajemy w przeznaczonej do tego wazie.
• Po zupie czas na danie główne. Do niego musi pojawić się woda oraz pasujące wino (białe lub czerwone).
• Deser podajemy na końcu, oczywiście wraz z herbatą lub kawą – oba napoje powinny być podane w przeznaczonych do tego naczyniach (porcelanowy dzbanek, imbryk).

Kolekcja MariaPaula Klasyka Platynowa Linia

Pamiętajmy też, że to, jak odkładamy sztućce przy posiłku, ma spore znaczenie. Możemy nimi bowiem zasygnalizować, że chcemy dokładkę, skończyliśmy już jeść lub wciąż jesteśmy w trakcie konsumpcji. W tym ostatnim przypadku sztućce należy skrzyżować na talerzu tak, by widelec znajdował się na górze. Po skończonym posiłku zarówno widelec, jak i nóż kładziemy równolegle do siebie na „godzinie piątej” talerza.

Spotkanie towarzyskie, dzięki odpowiedniej oprawie, może przerodzić się w niezapomniane doznanie estetyczne. Świeże kwiaty i delikatny obrus będą doskonałym uzupełnieniem posiłków i napojów podanych w porcelanowej zastawie.. Dzięki temu nawet letnie spotkanie w ogrodzie może przypominać królewski podwieczorek.

Zasady usadzania gości

Zastanawiając się, jak usadzić gości, warto wziąć pod uwagę nie tylko kwestie towarzyskie, ale również zachowanie odpowiednich odstępów. Standardowo, jeżeli to możliwe, talerze między gośćmi powinny być ułożone w odstępach ok. 40-50 cm. Dodatkowo, jeśli goście przychodzą w parach, zwyczajowo powinno się ich rozdzielać, by usadzenie przy stole sprzyjało integracji całego towarzystwa. Jest to stara szkoła, mówiąca też o tym, że goście powinni siedzieć naprzemiennie, czyli kobieta-mężczyzna-kobieta itd. Współcześnie jednak usadzenie rozpatruje się głównie pod kątem osobowości i wspólnych zainteresowań. Warto jednak pamiętać o zasadzie prawej ręki – po prawej stronie gospodarza lub gospodyni powinien znaleźć się najważniejszy gość.

Savoir-vivre to sztuka dobrych manier. I choć w pewnych aspektach wydaje się być nieco przestarzała, posiada wiele cennych elementów, które warto wprowadzić szczególnie podczas organizacji przyjęć i uroczystości. Obecność porcelanowej zastawy, która sama w sobie jest dziełem sztuki, doda przyjęciu klasy i elegancji, a zaproszeni goście na długo zapamiętają to wydarzenie.